عوامل دروني براي تمرکز دقت

1ـ عادت :

يکي از عوامل مؤثر در دقت ،عادت فرد است . بعضي از افراد در اثر عادت ،امري را مورد دقت قرار مي دهند . در صورتي که ديگران نمي توانند دقت خود را به آن امر جلب کنند. مثل ويراستار يک کتاب ميتواند به آساني دقت خود را به اشتباهات چاپي جلب کند در صورتي که افراد ديگر هر چه سعي کنند نمي توانند به طورکامل در اين مورد اقدام کنند.عادت به دقت نيز تحت تأثير عوامل مختلف قرار دارد .گاهي والدين بچه را به دقت درباره امور خاصي تشويق مي کنند و از اين راه عادت به دقت را در آنها رسوخ مي دهند. در بعضي موارد علاقه و رغبت بچه به امري توجه و دقت او را بدان امر جلب مي کند. در مدرسه نيز عادت به مطالعه ،عادت به انجام اعمال حساب ،عادت به گوش دادن به گفتار معلم و....در بچه ها به وجود مي آيد و پس از چندي بچه ها به آساني مي توانند اينگونه امور را مورد توجه و دقت قرار دهند. احتياج نيز فرد را به دقت وا مي دارد و به تدريج توجه به امري را به صورت عادت در او ظاهر مي سازد

2ـ آمادگي :

آمادگي شرط اساسي دقت است. آمادگي فرد براي دريافت محرک معين و بروزعکس العمل خاص در جريان دقت تأثير فراوان دارد . فردي که آماده براي پاسخ دادن به سولاات معيني است زودتر مي تواند خود را متمرکز سازد و جواب سوالات را حاضر کند و معمولا آمادگي با انتظار همراه است .

3ـ احتياجات اساسي :

معمولا اموري که با احتياجات اساسي فرد ارتباط دارند زودتر مورد توجه او قرار مي گيرند. شخص گرسنه زود متوجه بوي غذا مي شود يا تابلوي رستوران نظراورا جلب مي کند. در مدرسه نيزاگر مطالب درسي با احتياجات اساسي بچه ها را مورد توجه قرار داد . ضمنا معلم بايد ارتباط مطالب درسي را با احتياجات اساسي بچه ها روشن سازد تا بهتر بتواند دقت آنها روي مطالب درسي متمرکز سازد. احتياجات اساسي محر ک عمده اي در جلب دقت افراد است. علاوه بر احتياجات بدني ،احتياجات رواني نيز در جلب دقت افراد تأثير مي گذارد

4ـ رغبت :

رغبت نقش عمده اي در جريان دقت بازي مي کند. معمولا افراد امري را مورد توجه قرار مي دهند که مورد علاقه و رغبت آنها باشد.اختلاف افراد در ابراز عکس العمل در مقابل محرک هاي معين مربوط به رغبت ها و تمايلات گوناگون آنهاست .ميل و رغبت خود را آماده براي دريافت محرک خاصي مي کند . يک منظره يا يک فيلم و سخنراني نظر افراد مختلف ار از جهات مختلف جلب مي کند. رغبت آنها نيز توجه خود را به سوي امر معيني جلب مي کند.
چنانچه قبلاً ذکر شد عوامل مربوط به محرک مثل تغيير و تکرار در جلب دقت خود تأثير فراوان دارد ولي آنچه دقت خود را براي مدت معيني روي امر خاصي متمرکز مي کند ،رغبت و تمايلات اوست .رغبت در جريان دقت ويادگيري به منزله عامل تقويت کننده مي باشد.رغبت از لحاظ تربيتي نقطه شروع فعاليت ها را تشکيل مي دهد. براي اينکه شاگرد مطلب يا موضوع خاصي را مورد دقت قرار دهد بايد علاقمند به آن باشد.ارتباط مطالب درسي با احتياجات اساسي بچه ها نيز سبب جلب رغبت آنها به مطالعه درسي است. در هر صورت بايد فعاليت هاي تعليماتي را به نحوي با رغبت ها وتمايلات بچه ها مربوط ساخت.

5ـ تلقين :

ارتباط با ديگران ،فرد را تحت تأثير تلقينات ايشان قرار ميدهد و همين تلقينات گاهي سبب توجه فرد به موضوعي يا امر خاصي مي شود. معمولاً افرادي تحت تلقينات ديگران قرار مي گيرند که از لحاظ قدرت عقلاني ضعيف باشند.بچه ها غالبا به چيزهايي دقت مي کنند که والدين يا معلمان به آنها تلقين مي کنند.غالبا ديده شده افراد اموري را موردقت قرار مي دهند که ارزش واهميت آنها برايشان روشن نيست ولي چون اينگونه اموربه وسيله والدينشان يا معلمان يا اشخاص مورد احترام آنها تلقين شده ،خود به خود دقت خود را متوجه آنها ساخته است . وقتي فرد در ميان جمع قرار دارد، بدون اراده دقت خود را متوجه اموري مي سازد که دقت جمع به آنها جلب شده است و حتي وقتي گروه به محل خاصي نگاه مي کند خود نيز خود به خود به همان محل توجه مي کند.
منبع: مجله راه موفقيت شماره 14
/خ